L-tryptofan jest niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania człowieka aminokwasem, jednak ludzki organizm nie jest w stanie wytworzyć go samodzielnie, dlatego też dostarcza się go wraz z prawidłową dietą. Co ważne – związek ten pomaga również między innymi w utracie masy ciała oraz przy kontrolowaniu apetytu (w przypadku węglowodanów).
L-tryptofan a jego rola w organizmie ludzkim
L-tryptofan to aminokwas tak zwany egzogenny, czyli niezbędny dla człowieka. Związek ten nie jest produkowany przez organizm, w związku z czym musi być dostarczany z odpowiednią dietą. Co więcej – związek ten przyczynia się do produkcji tkanki mięśniowej, enzymów, a także białek. Rola aminokwasu jest bardzo złożona, pełni wiele funkcji, do których można zaliczyć między innymi:
- udział w biosyntezie niacyny;
- udział w procesie rozmnażania;
- obecność przy wytwarzaniu melatoniny (hormonu przyczyniającego się do prawidłowego funkcjonowania rytmu okołodobowego organizmu);
- poprawę odporności;
- uczestnictwo w produkcji hormonu szczęścia – serotoniny;
- zmniejszenie napięcia oraz nadpobudliwości;
- regulację nastroju;
- obecność w syntezie rodopsyny, czyli barwnika pozwalającego widzieć po zmroku;
- odpowiedzialność za przemianę metabolizmu węglowodanów oraz materii;
- wpływ na laktację.
L-tryptofan a hormon szczęścia
Co ważne – l-tryptofan zamienia się w mózgu na serotoninę, czyli neuroprzekaźnika nazywanego inaczej „hormonem szczęścia”. Jeśli dieta natomiast nie jest odpowiednio zbilansowana, wówczas dochodzi do niedoboru serotoniny i aminokwasy, a tym samym – mogą objawiać się między innymi stany lękowe, bezsenność, agresja, a także spadek nastroju. Finalnymi skutkami niedoboru hormonu szczęścia mogą być zaburzenia depresyjne. Serotonina jest również odpowiedzialna za regulację apetytu, potrzeby seksualne, a także impulsywne i nagłe zachowania. W przypadku apetytu, neuroprzekaźnik hamuje jego odczucia po spożyciu węglowodanów, natomiast może zwiększać je po białkach.
Dodatkowo, związek tryptofanu (przekształcony w serotoninę) jest odpowiedzialny za zdrowy, spokojny sen, a także odpowiedni relaks oraz poczucie bezpieczeństwa i zaufania.
Dzienne zapotrzebowanie na l-tryptofan
Tryptofan jest jednym z ośmiu niezbędnych w normalnym funkcjonowaniu organizmu aminokwasów. Mimo to, według badań, poziom hormonu szczęścia zmniejsza się wraz z wiekiem, dlatego też ważne jest, aby mieć na uwadze, jakie są dzienne zapotrzebowania na l-tryptofan. Normy są uzależnione od wieku.
- osoby dorosłe, powyżej osiemnastego roku życia – 5 mg na jeden kilogram masy ciała;
- dziewczęta od czternastego do osiemnastego roku życia – 5 mg na jeden kilogram masy ciała;
- chłopcy od czternastego do osiemnastego roku życia – 6 mg na jeden kilogram masy ciała;
- dzieci od czwartego do trzynastego roku życia – 6 mg na jeden kilogram masy ciała;
- dzieci od pierwszego do trzeciego roku życia – 8 mg na jeden kilogram masy ciała;
- niemowlęta do dwunastego miesiąca życia – 13 mg na jeden kilogram masy ciała.
Niedobór a nadmiar l-tryptofanu w organizmie
Należy mieć na uwadze, iż zarówno niedobór, jak i nadmiar l-tryptofanu w organizmie ludzkim są niekorzystne i mogą prowadzić do poważnych zaburzeń. W przypadku niedoboru, dochodzi między innymi do zahamowania wzrostu, problemów z płodnością (w przypadku mężczyzn), zaniku tkanek oraz niedokrwistości. U osób starszych, l-tryptofan może przyczyniać się do rozwoju zaćmy.
Poważne problemy może przynieść również przedawkowanie aminokwasu, co ostatecznie może wywołać między innymi podrażnienia żołądka, senność, nudność, bóle głowy, brak koordynacji ruchowej, a także zamglenia pola widzenia. Nadmiar może także „korzystnie” wpływać na rozwój nowotworu pęcherza moczowego oraz na degenerację układu nerwowego.
Problem zespołu serotoninowego
Poważne problemy może przynieść również tak zwany zespół serotoninowy, czyli łączenie suplementacji l-tryptofanu z przyjmowaniem innych leków, takich jak między innymi ziele dziurawca, leki zawierające w składzie dany aminokwas, antydepresanty, sybutraminy oraz linezolidy.
Odchudzanie za pomocą l-tryptofanu
L-tryptofan – co ważne – ma wręcz zbawienny wpływ na układ trawienny. Posiada także właściwości, które hamują apetyt, w związku z czym jest w szczególności polecany jest osobom, które chcą zrzucić zbędne dodatkowe kilogramy oraz tkankę tłuszczową. Jednocześnie, tryptofan pomaga wzmocnić masę mięśniową.
Odpowiednia dieta, czyli gdzie znaleźć tryptofan?
L-tryptofan jest przekształcany w hormon szczęścia, jednak zanim do tego dojdzie, do syntezy potrzebne są również witamina B6, magnez oraz kwas askorbinowy. Należy zatem pamiętać, aby codzienna dieta zawierała odpowiednią dawkę wspomnianego aminokwasu. Gdzie zatem znaleźć tenże składnik?
Otóż, naturalnym źródłem l-tryptofanu są przede wszystkim:
- nabiał;
- pestki dyni;
- sezam;
- słonecznik;
- drób;
- ryby;
- banany;
- ananasy;
- mięso;
- soja;
- spirulina.
Warto również spożywać codziennie odpowiednią ilość bakalie, a w szczególności daktyle, które posiadają jedną z większych dawek l-tryptofanu w swoim składzie.
Źródło naturalne i nie tylko
L-tryptofan – oprócz naturalnych źródeł – jest także dostępny w wielu suplementach. Można go zażywać zarówno w czystej postaci, jak i w połączeniu z innymi składnikami. Obecnie w aptekach można kupić aminokwas zarówno w postaci tabletek, jak i kapsułek. Najczęściej są one kupowane przez osoby cierpiące na bezsenność, nagły spadek nastroju, a także nadwagę.
Preparaty zawierające l-tryptofan mają na celu podniesienie samopoczucia. Bardzo często, aminokwas ten – dostępny w aptekach – jest wzbogacony o witaminy, bądź inne składniki, których obecność jest zależna w szczególności od przeznaczenia suplementu.
Zwykle środki te zawierają inozytol, a także witaminę B6. Aminokwas idzie również w parze z wyciągami roślinnymi. L-tryptofan jest obecny także w preparatach przeznaczonych dla osób szczególnie aktywnych fizycznie, a także sportowców.
Szukając odpowiedniego dziennego zapotrzebowania l-tryptofanu dla swojego organizmu, warto pomyśleć o naturalnych jego źródłach, jednak z wielu przyczyn zbawienne okazać się mogą także i preparaty apteczne.