Kreatynina to związek azotowym, który odnajdziemy zarówno w moczu, jak i we krwi. Zalicza się ją do produktów metabolizmu mięśni. W prawidło funkcjonującym organizmie kreatynina jest usuwana z krwioobiegu w procesie filtracji zachodzącym w kłębuszkach nerkowych. Dzięki temu trafia do moczu, a razem z nim usuwana jest z organizmu.
Stężenie związku azotowego w osoczu w dużej mierze jest zależna od wielkości mięśni, a w drugiej kolejności od sprawności filtracji nerek. Warto wiedzieć, że nawet u osoby z dużą masą mięśniową, która narażona jest na duży wysiłek fizyczny, granice poziomu kreatyniny nie powinny znacznie przekraczać normy, jeżeli nerki tej osoby działają prawidłowo. Wzrost stężenia substancji można zaobserwować zazwyczaj u osób, których przynajmniej połowa miąższu nerek jest nieczynna.
Kreatynina – wskazania do badania
Podejrzenie niedokrwistości nerek lub kamicy nerkowej są najczęstszymi przyczynami, kiedy lekarz zleca badanie stężenia kreatyniny. Choć związek nie jest produkowany w nerkach, a w mięśniach, jej poziom pozwala na określenie ich prawidłowego funkcjonowania.
Jeżeli badanie stężenie kreatyniny wskaże jej podwyższony poziom, za każdym razem ma to związek z jakąś dysfunkcją pracy nerek. Należy jednak pamiętać o tym, że wzrost stężenia substancji we krwi będzie możliwy do zaobserwowania dopiero, kiedy poprawnie pracować przestanie aż połowa miąższu nerkowego. Oznacza to, że o dysfunkcjonalności nerek dowiadujemy się stosunkowo późno, gdyż problemy z narządem są już dosyć poważne, kiedy nie pracuje aż połowa nerek.
W związku z tym, szczególnie ważne jest wyznaczenie tak zwanego klirensu kreatyniny. Tym mianem określa się stosunek stężenia kreatyniny w surowicy, w stosunku do jej stężenia w moczu. Ważne jest odniesienie do diurezy godzinowej, bądź też dobowej. Parametr ten pozwala na większą dokładność określenia właściwej pracy nerek. Wyznaczenie klirensu kreat
yniny zalecane jest szczególnie osobom w podeszłym wieku.
Poziom kreatyniny powinno badać się w przypadku podejrzenia jakichkolwiek problemów z nerkami. Badanie zalecane jest głównie osobom starszym, gdyż w podeszłym wieku masa mięśniowa ulega znacznemu spadkowi, dlatego właśnie tak ważne jest sprawdzenie poziomu kreatyniny. Poziom kreatyniny u osób w podeszłym wieku może być zarówno poniżej, jak i powyżej normy, gdyż nerki w tym wieku zazwyczaj nie pracują najlepiej.
Osoby w tak zwanej sile wieku również mogą mieć odbiegający od normy poziom kreatyniny, głównie ze względu na wszelkiego rodzaju choroby związane z mięśniami. W związku z tym, jeżeli lekarz podejrzewa jakiekolwiek choroby związane z dysfunkcją mięśniową, prawdopodobnie zleci nam zrobienie badania na stężenie kreatyniny.
Istnieje jeszcze kilka powodów, które powinny zasugerować nam, że powinniśmy zrobić badania na stężenie kreatyniny. Zalicza się do nich między innymi:
- niedokrwienia
- wszelkiego rodzaju uszkodzenia nerek, które mogą być spowodowane leczeniem farmakologicznym lub zanieczyszczeniem toksynami
- kamica nerkowa, która utrudnia wydalanie moczu bądź całkowicie blokuje jego oddawanie
Kreatynina – zakłamane wyniki badania
Nagły przyrost masy mięśniowej lub stosowanie niektórych suplementów diety może powodować niewielki wzrost stężenia kreatyniny w osoczu.
Ciąża, stosowanie niektórych substancji lub głodówka mogą wpłynąć na zmniejszenie się tkanki mięśniowej, co analogicznie może wpłynąć na obniżenie poziomu kreatyniny. Należy jednak pamiętać, że w każdym z tych wypadków stężenie kreatyniny nie odbiegnie od normy znacząco, w związku z tym nie powinniśmy się tym szczególnie przejmować.
Jeżeli chodzi o badania poziomu kreatyniny, wyniki jak w przypadku większości badań powinny być określane indywidualnie. Często dochodzi do sytuacji, kiedy badanie powinno być przeprowadzone kilkukrotnie, ponieważ może okazać się nieobiektywne. Brak obiektywności może wiązać się z innymi chorobami, które mogą wpłynąć na poziom kreatyniny w organizmie. W związku z tym nie powinniśmy samodzielnie interpretować wyników badań, a zostawić to zadanie lekarzom specjalistom, którzy będą wiedzieć najlepiej, czy powinniśmy zacząć się niepokoić i czy należy wykonać szerszą diagnostykę.
Kreatynina – norma, podwyższone i obniżone wyniki
U zdrowych osób prawidłowe stężenie kreatyniny we krwi pownno oscylować w granicach:
- 6-1.0 mg/dl (53-88 umol/l)
Podwyższony poziom kreatyniny może świadczyć o różnego rodzaju nieprawidłowościach w organizmie. Zaliczyć do nich możemy między innymi:
- Różne upośledzenia funkcji nerek, które są najprawdopodobniej związane ze spadkiem przepływu krwi przez nerki.
- Zwężenie w okolicach dolnego fragmentu dróg moczowych.
- Wrodzone uszkodzenia nerek.
Natomiast obniżony poziom kreatyniny obserwujemy w wypadku, gdy mamy do czynienia z:
- Ciążą
- Zanikaniem mięśni